Po material na FrankenLinux.com
Ima hora po sveta, koito mraziat da chetat. Imah sukvartirant predi niakolko godini, koito ne beshe prochel nito edna kniga otkakto beshe
zavurshil uchilishte i mi beshe kazal, che nikoga ne e imal zhelanie da prochete niakoia druga (da, toi govoreshe seriozno). Tova sa tozi tip hora,
koito obiknovenno se oplakvat, kogato triabva da upravliavat mrezhata bez GUI (graphical user interface - grafichen potrebitelski interfeis). Az
vi preduprezhdavam sega, che poluchavaneto na pomosht v Linux e svurzano s chetene... a poniakoga i s mnogo chetene. Za tezi ot vas, koito tezi dumi ne
gi plashat, Linux i negovata obshtnost shte sa ot goliama polza.
Kogato oprete do niakakuv problem, purvo triabva da se opitate da go reshite sami. Osnovnata prichina za tova e, che pri turseneto na reshenie na
daden problem vie shte poluchite oshte izvestno kolichestvo polezni znaniia. Potursete iz starite forumi i nyuzgrupi v internet predi da
publikuvate tam vashiia problem. Kato nachinaesht vashiiat vupros sigurno e edin ot tezi, na koito e otgovariano veche hiliadi puti. Vashata sledvashta
zadacha, kogato molite za pomosht e da se opitate da se predpazite ot poluchavane na RTFM (koeto oznachava Read The Fucking Manual - mislia, che
prevodut e izlishen :) ). Dokato ne se opitate da reshite problema si sam, nikoi niama da trugne da vi pomaga.
Iztochnitsi na informatsiia:
- Klyuchut Help
- Man stranitsite (proizliza ot Manual - rukovodstvo)
- Dokumenti
- Howto (How to do... - Kak da napravia...)
- Knigi
- Nyuz grupi
- Internet
- Potrebitelski grupi
Klyuchut Help: Povecheto komandi ot programniia red poddurzhat klyucha --help, za da dadut spisuk ot ukazaniia za tiahnoto izpolzvane. Naprimer, za
da poluchite pomosht ot komandata ls napishete ls --help i natisnete Enter. Ako hepl klyucha ne vi dade informatsiiata, koiato iskate ili ako vie
imate nuzhda ot po-pulni obiasneniia, vie mozhe da proverite dali komandata e vklyuchena v man stranitsite.
Man stranitsite: Postepenno shte obiknete man stranitsite. Za da potursite dokumentatsiia za dadena komanda napishete man i natisnete Enter.
Naprimer, za da otvorite manual pages za komandata mount vie triabva da vuvedete man mount (kombinatsiia ot dumi, koiato bi izgonila
baptistkite fundamentalisti dalech ot Linux).
Upravlenieto na man stranitsite e lesno. Mozhete da preminavate prez stranitsite s klavishite nagore/nadolu. Natisnete shpatsiia, za da
otidete na sledvashtata stranitsa. Za da tursite duma napishete / i natisnete Enter. Natisnete n, za da otkriete sledvashtata poiava na dumata (N za
predishnata). Natisnete q za da izlezete.
Dokumenti: Vashata Linux distributsiia shte doide s mnogo dokumentatsiia; proverete dali ste ia instalirali. V RedHat (a i v povecheto ot drugite
Linux distributsii) dokumentatsiiata mozhe da bude namerena v direktoriia /usr/doc. /usr/doc shte sudurzha poddirektorii za vseki instaliran ot
vas paket (programa, koiato e chast ot distributsiiata) i vuv vsiaka ot tiah shte ima pomoshtni failove za suotvetnite paketi. V dopulnenie shte
otkriete FAQ (frequently asked questions), HTML i HOWTO direktorii. Tezi failove mogat da budat razglezhdani ot komandniia red chrez
napisvaneto na less . Mozhe da gi razglezhdate po niakolko nachina prez XWindows vklyuchitelno prez web browser (kakto e obiasneno v HOWTO
sektsiiata po-nadolu), chrez shtrakvane s desen buton i izbirane na View, ili s tekstovi redaktori kato gnotepad+ ili kedit.
Howto: Linux Howto e kolektsiia ot rukovodstva, koito vi vodiat stupka po stupka pri konfiguriraneto i nastroivaneto na razlichen harduer i
uslugi. Vie mozhe da namerite spisuk na vsichki Howto-ta, kato posledvate prepratkata ot moiata stranitsa s prepratki. Vie sushto taka mozhe da
namerite Howto na vashiia disk, ako ste izbrali da instalirate dokumentatsiiata, koiato idva s vashata Linux distributsiia.
Za da vidite Howto, instalirano na vashiia disk, samo posochete na vashiia brauzur tiahnata direktoriia. Na moia Red Hat kompyutur te sa v
direktoriia /usr/doc/HOWTO/. Red Hat sushto taka biaha dostatuchno dobri, za da vklyuchat i index.html ( index.html e standartnoto ime na purvata
web stranitsa na vseki sait, koito brauzvate). Taka che otvorete brauzera (Netscape ili dazhe Gnome ili KDE failovite menidzhuri) i adresa http://www.whatever sus /usr/doc/HOWTO/INDEX.html za da razgledate vashite HOWTO. Molia zapomnete, che Linux e chuvstvitelen kum malki/glavni bukvi. Ako ne mozhete da gi namerite probvaite da gi potursite sus:
find / -iname *howto*
Ako vse oshte niamate konfiguriran XWindows vie vse oshte mozhe da razglezhdate html failove s tekstov brauzur kato lynx. Vuvedete:
lynx /usr/doc/HOWTO/INDEX.html
Lynx shte vi pokazhe komandite, kogato triabva da se izpolzvat.
Knigi: Az otkrih, che razchitam na Internet, Man stranitsite i howto mnogo poveche otkolkoto na knigite. No vse pak az sum knizhen chervei i ne moga da se
sdurzha da ne si gi kupia kato rukovodstvo. Ako ste napulno nezapoznat s Linux mozhe da zapochnete s kniga ot tipa "Linux for Dummies" (Linux za
glupatsi). Az zapochnah s knigata na Michael Kofler "Linux", koiato beshe dosta dobra (vsushtnost tia izlezna vuv vtoro izdanie tochno sled kato az si
kupih purtoto). Az otkrih, che knigite publikuvani ot O'Reilly sa osnovno mnogo hubavi. Samiiat Tim O'Reilly e propagandator na Linux, taka che toi
razlichava dobriia material ot bukluka. Za material svurzan sus sigurnostta knigata "Maximum Linux Security" ot anonimen avtor (publikuvana
Septemvri 99 godina) e zadulzhitelna za prochitane. "Linux in a Nutshell" (Linux nakratko) ot O'Reilly e mnogo dobro rukovodstvo. Tia izbroiava
vsichki komandi i optsiite im, koito niakoga bihte iskali da znaete... osobenno polezno, ako Linux e nov za vas i ne znaete dazhe koi
komandi da opitate, i za koi da tursite Man stranitsi.
Nyuz grupi: Novinarskite grupi sa nai-podhodiashtoto miasto, kudeto mozhe da otidete, ako iskate da namerite reshenie na niakoi kritichen i slozhen problem,
koito ne e opisan v dokumentatsiiata ili iskate da zadadete niakakuv vupros. Novinarskite grupi sa forumi s mnogo razlichni temi, kudeto
horata obiaviavat svoite vuprosi, na koito drugi biha mogli da otgovoriat.
Purvoto, koeto triabva da proverite, e dali niakoi veche ne e postavil vashiia vupros. Starite suobshteniia na novinarskite grupi sa arhivirani na
www.deja.com. Razgledaite tozi sait, za da vidite dali otgovora na vashiia vupros ne e veche tam. Ako ne go otkriete, triabva da konfigurirate
svoia mrezhov nyuz klient i da postavite vuprosa si lichno. Tova ne e po-trudno ot konfiguriraneto na vashiia e-mail klient.
Dobri chettsi na novinarski grupi se dostaviat zaedno sus StarOffice, Netscape i KDE (v KDE triabva prosto da shtraknete na nyuz klienta ot
podmenyuto Internet programs na glavnoto menyu). Kogato startirate vsiaka ot tezi programi za pruv put, tia shte vi pita za informatsiiata, ot koiato se
nuzhdae za da mozhe da raboti. Trite sushtestveni neshta, ot koito se nuzhdaete za da nakarate vashiia nyuz klient da raboti sa vashiia e-mail adres
i imenata na NNTP i SMTP survurite na vashiia internet dostavchik. Ako ste potrebitel na Mindspring to vashiia NNTP shte bude news.mindspring.com,
a vashiia SMTP survur - mail.mindspring.com.
Niakolko dumi za etiketa, izpolzvan v novinarskite grupi mogat da budat ot pomosht.
1. Dobrite muzhe i zheni, koito poddurzhat novinarskata grupa ne rabotiat za vas. Taka che budete lyubezni.
2. Tursete predishni otgovori, za da vidite dali reshenieto na vashiia problem veche ne e bilo namereno.
3. Daite kratko opisanie na problema v zaglavieto na vasheto suobshtenie. Malko hora chetat suobshteniia sus zaglavie "POMOSHT!".
4. Ako znaete otgovora na nechii drug problem - pomognete.
5. Pomnete, che tova koeto napishete shte bude arhivirano zavinagi. Nedeite da pishete neshta, koito biha mogli da vi prechat deset godini
napred.
Internet Potrebitelski grupi: Potrebitelskite grupi mogat naistina da vi nakarat da se pochuvstvata vse edno ste se prisuedinili kum
niakakva nova kultura. Tova sa grupi ot Linux potrebiteli, raboteshti vuv vashata oblast, koito se sreshtat i si izprashtat e-mail edin na drug v
obedinenoto tursene na svetovno gospodstvo. Obiknoveno vie mozhete da vlezete v meiling listata ili dazhe da uchastvate v sreshti...sus hora,
koito obichat Linux i zhiveiat tochno do vas. Potrebitelskite grupi shte vi pomognat da razberete, che ne ste sam vuv vashite sklonnosti; che ima i
drugi hora, koito preminavat tochno prez sushtite neshta. Vie mozhe da namerite blizko razpolozhena do vas grupa tuk: www.linuxjournal.com/.
Ot prevodacha: V SuSE Linux, a predpolagam i v ostanalite Linux distributsii ima oshte edin iztochnik na informatsiia - t.nar. info stranitsi. Man
stranitsite na niakoi programi veche ne se poddurzhat t.e. ne se obnoviavat, no info stranitsite se poddurzhat iztsialo. Startirat se taka: info komanda,
t.e. info ls, info find. Sudurzhat mnogo podrobna informatsiia pod formata na prepratki. Do dadena prepratka mozhete da dostignete, sled kato premestite kursora vurhu neia i natisnete Enter.
Pomoshtna informatsiia za Linux v Internet:
1. http://www.linuxdoc.org - edna ot nai-vazhnite stranitsi za vseki Linux maniak - sudurzha vsichki HOWTO i osnovni rukovodstva za rabota s Linux.
2. http://www.linux.org.ru:8100/books/ - ruski prevod na goliam broi ot HOWTO i rukovodstvata za Linux, vklyucheni v http://www.linuxdoc.org
3. http://jgo.local.net/LinuxGuide/ - Rukovodstvo za izpolzvane na Linux - kratko i mnogo podhodiashto za nachinaeshti.
4. http://www.troubleshooters.com/linux/index.htm - prepratki kum drugi stranitsi s pomoshtna informatsiia.
5. http://www.linuxpapers.org/index.html - mnogo interesni suveti.
6. http://www.linuxstart.com/documentation/ - prepratki kum tsialata pomoshtna informatsiia za Linux.
7. http://www.securityportal.com/lasg/ - sigurnostta v Linux.
8. http://www.devshed.com/ - mnogo rukovodstva za PHP, Perl, MySQL i vsichko drugo, neobhodimo za suzdavane na web stranitsi.
9. http://www.linux-bulgaria.org/tutor/index.html - Purviiat uchebnik za Linux na bulgarski!
10. http://linux.home.bg/projects/bldp - proekt za prevezhdane na dokumentatsiiata na Linux na bulgarski.
dobre
zle
Variant za otpechatvane
